Afbeelding: Athena Lam
Een gedegen voorbereiding betekent minder spanning
Allereerst, of je nou gespannen bent omdat je:
- er niet van houdt om in het middelpunt te staan
- heel lang niet gesolliciteerd hebt
- vanwege negatieve ervaringen uit het verleden
- doordat je in een nieuwe branche gaat werken
- dat er veel vanaf hangt
- je het moeilijk vind om positief over jezelf te spreken
Je gaat meer ontspannen een sollicitatiegesprek in als je je voorbereidt.
Een gedegen voorbereiding bestaat uit:
- Het bepalen van je gespreksdoel
- Voorbereiding van het sollicitatiegesprek
- Fysieke voorbereiding
Bepaal een gespreksdoel om meer ontspannen het sollicitatiegesprek in te gaan
Ga jij een sollicitatiegesprek in met het doel om de baan te krijgen (een prestatiedoel) of met het doel om je eigen plan te volgen (procesdoelen)? Hoe jij het gesprek en de afloop daarvan ervaart wordt hier in sterke mate door bepaald.
Als je kiest voor het stellen van een prestatiedoel: het gesprek is geslaagd als ik de baan krijg, dan zet je jezelf buitenspel. Een sollicitatiegesprek is een uitwisseling tussen twee partijen die willen kijken of ze bij elkaar passen. Stel je krijgt de baan, maar jouw belangrijkste vragen zijn niet beantwoord. Hoe voelt dat? En als ze je afwijzen? Betekent dat dat het gesprek niet geslaagd was?
Als je kiest voor het stellen van procesdoelen (meervoud) dan houdt je jezelf op een gezonde manier centraal in het gesprek. Je houdt oog voor wat jij wilt overbrengen, maar ook voor wat jij belangrijk vindt om te weten te komen. Procesdoelen helpen je om focus te houden en bij jezelf te blijven.
Voorbeelden van procesdoelen zijn:
- “Ik wil de tijd nemen om oogcontact te maken”
- “Als ik de vraag niet begrijp dan mag ik vragen om verduidelijking”
- “Ik wil bij mezelf blijven en dat betekent dat ik de grond onder mijn voeten voel”
- “Ik heb twee vragen die ik beantwoord wil hebben aan het einde van het gesprek”
- “Wat ik in elk geval gezegd wil hebben is…”
Dus de vraag is: wat zijn jouw procesdoelen?
Voorbereiding van het sollicitatiegesprek
1. Analyse van de vacature
Ga met een marker door de tekst en streep de belangrijkste woorden aan. Waar zoeken ze een oplossing voor? Wie zoeken ze? Wat zijn de belangrijkste vereisten? Wat zijn de belangrijkste kwaliteiten die ze zoeken? En wat is naar jou idee cruciaal voor deze functie?
Wat roept vragen bij je op? Schrijf die vragen meteen op.
2. Telefoongesprek met de vacaturehouder
Het voeren van een telefoongesprek met de vacaturehouder kan jouw spanning voor het gesprek verlagen. Je krijgt alvast een idee krijgen met wie je te maken hebt. Je achterhaalt meer over de functie en krijgt een indruk van de organisatie. Het plaatje raakt al wat meer ingekleurd. Zet ook een procesdoel voor dit gesprek, geen prestatiedoel.
3. Opstellen van een lijst met mogelijke vragen
Er zijn voor de hand liggende vragen die in veel sollicitatiegesprekken gesteld worden, maar ook vragen die juist over de kern van deze vacature gaan. Bedenk een mix van vragen. Wat zullen ze echt graag willen weten? Maak je lijst niet te lang: kies de 6 tot 8 meest relevante vragen om voor te bereiden.
Zorg altijd dat er vragen tussen staan die gaan over competenties en opgesteld zijn volgens het STARR model. Een voorbeeld: “Kun je een voorbeeld geven van een situatie waaruit blijkt dat jij stressbestendig bent?”
4. Formuleren van antwoorden
Bedenk hoe je de vragen zou kunnen beantwoorden. Maak aantekeningen voor jezelf.
5. Oefenen van het gesprek met iemand
Vraag iemand om het gesprek met je te oefenen. Dit is misschien wel de belangrijkste stap van de voorbereiding. Als je alleen maar voorbereid op papier of in je hoofd dan is de kans groot dat het toch niet zo vloeiend je mond uit komt als je had gehoopt.
Afbeelding: Edmond Dantès
Je gaat meer ontspannen het gesprek in door (vrij van papier) aan iemand antwoord te geven op de vragen.
En gaat het nog niet zo makkelijk. Bouw dan een evaluatiemoment in: Wat gebeurde er? Wat zag je gesprekspartner? Wat wil je graag vertellen? En pak dan de draad weer op en oefen verder.
6. Verwerken van feedback
Al tijdens het oefenen kun je feedback van je gesprekspartner verwerken. Je mag aantekeningen maken, maar oefen vooral ook hardop. Geef je antwoord nog een keer, zoals jij het wilt vertellen. Sta ook stil bij je uitstraling. Hoe ervaart je gesprekspartner jou? Wanneer gaan je ogen stralen? Welke antwoorden komen als vanzelf?
Neem de tijd om te evalueren wat goed gaat.
Fysiek voorbereiden op ontspanning
Ontspanning is fysiek, dus het kan je helpen om daar vooraf al bij stil te staan. Zoals ook sporters doen voor een belangrijke inspanning.
Hoe voel jij je als je gespannen bent? Waar voel je dat? En als je ontspannen bent? Hoe zit je dan op je stoel?
Hoe kun jij je tijdens het gesprek bewust blijven van je eigen lichaam?
Wat kan je daarbij helpen? Een ademhalingsoefening? Het visualiseren van de situatie? De druk van je voeten op de grond voelen? Bewust rechtop gaan zitten? Kies wat bij je past.
Tot slot
Hopelijk helpen deze stappen je om meer ontspannen een sollicitatiegesprek in te gaan.
Tot slot is het goed om te bedenken: een bepaalde mate van spanning voelen voor een sollicitatiegesprek is normaal. Het helpt je ook om alert te zijn.
Zoek je een professional om het gesprek mee voor te bereiden? Misschien is een sollicitatietraining dan wat voor jou.
